تعیین تأثیر مواجهه شغلی با مخلوط حلال های آلی آروماتیک بر آنزیم های کبدی در کارگران یک کارخانه خودروسازی

مقدمه وهدف: حلال های آلی کاربرد وسیعی در صنعت دارند. هپاتوتوکسیسیتی حلال های آلی هالوژنه مانند تتراکلرید کربن در مطالعه های مختلف تأیید شده است. اما در مورد ارتباط مواجهه شغلی با حلال های آلی آروماتیک از جمله؛ بنزن، تولوئن و زایلن با سمیت کبدی آنها مطالعه های کمتری انجام شده است. هدف از انجام این مطالعه بررسی اثرات مواجهه طولانی مدت با مخلوط حلال های آلی آروماتیک در سطح بالاتر از حد مجاز بر روی سیستم کبدی بود. مواد و روش ها: این یک مطالعه مقطعی از نوع توصیفی ـ تحلیلی است که در سال 1387 در یکی از کارخانه های بزرگ خودروسازی کشور واقع در حومه شهر تهران انجام شد. گروه مورد کارگران شاغل در سالن رنگ کارخانه و گروه شاهد کارگران شاغل در سالن مونتاژ همان کارخانه بودند. ابتدا پرسشنامه ای حاوی اطلاعات مورد نیاز مانند؛ سن و سابقه کار برای کلیه 349 کارگر تحت بررسی تکمیل شد و پس از لحاظ کردن معیارهای خروج، 163 کارگر گروه مورد با 186 کارگر گروه شاهد از نظر سطح آنزیم های کبدی شامل؛ آلانین آمینو ترانسفراز، آسپارتات آمینو ترانسفراز و آلکالین فسفاتاز مقایسه شدند. داده های جمع آوری شده با استفاده از نرم افزار spss و آزمون های آماری تی، کای دو و رگرسیون خطی تجزیه و تحلیل شدند. یافته ها: میانگین سطح آلکالین فسفاتاز در گروه مورد به طور معنی داری نسبت به گروه شاهد بالاتر بود(001/0p<). مقادیر آلانین آمینوترانسفراز و آسپارتات آمینوترانسفراز نیز در گروه مورد بالاتر از گروه شاهد بود، اما این اختلاف از نظر آماری معنی دار نبود. هم چنین افزایش آلکالین فسفاتاز با شاخص توده بدنی و مصرف سیگار ارتباط معنی داری داشت(به ترتیب 001/0p< و 007/0p<)، اما ارتباط معنی داری میان سن و سابقه کاری با افزایش آلکالین فسفاتاز مشاهده نشد. نتیجه گیری: نتایج این مطالعه نشان می دهد که مواجهه با مقادیر بیش از حد مجاز مخلوط حلال های آلی آروماتیک می تواند باعث بروز اختلال خفیف عملکردی کبد از نوع کلستاتیک شود. بنابراین توصیه می شود برای غربالگری کارگران مواجهه یافته با مخلوط حلال های آلی آروماتیک از تست های عملکردی کبد (به ویژه سنجش آلکالین فسفاتاز) که در دسترس، ارزان و غیرتهاجمی می باشند، جهت تشخیص زودرس اختلال کبدی استفاده شود.